De huidige kathedraal is gebaseerd op het Gotische kathedraaltype. Architect Jos Cuypers heeft dit echter met elementen van andere herkomst verrijkt. Hij nam kennis van moderne ontwikkelingen en maakte daar ook gebruik van voor het realiseren van zijn eigen idee: een moderne kathedraal. Er zijn verschillende elementen te vinden, die ontleend zijn aan niet-Europese, met name byzantijnse en islamitische bouwtradities. De architect heeft er waarschijnlijk mee willen aanduiden dat de christelijke boodschap een karakter heeft dat de Europese culturele traditie te buiten en te boven gaat.
Aan het interieur hebben de beste katholieke kunstenaars uit de bouwtijd gewerkt, zoals Mari Andriessen, Jan Toorop, de edelsmedenfamilie Brom en niet te vergeten de schilder en glazenier Han Bijvoet.
De kathedraal is verder bekend om zijn kathedraal museum, zijn kathedrale koren die niet alleen de eredienst maar ook in en buiten de kathedraal concerten verzorgen en de drie orgels: het prachtige Adema-orgel, overgenomen van de Willibrordus-buiten-de-Vestekerk te Amsterdam, het drie-klaviers Adema orgel uit 1907 en een kabinetorgel van begin 1800.
Na de restauratie die de kathedraal tot een adembenemende schoonheid heeft gemaakt, is het bijna onvoorstelbaar dat er ooit geen Vriendenkring was. De blauwe voegen, de ramen van Jan Dibbets, het mozaïek van Gijs Frieling en de doopkapel van Marc Mulders, het kan niet anders of iedereen wil vriend zijn.